1.42
Deinde aut uni tribuendum est aut delectis quibusdam
aut suscipiendum est multitudini atque omnibus. Quare -- --
cum penes unum est omnium summa rerum, regem
illum unum vocamus et regnum eius rei publicae statum. Cum autem est penes delectos, tum illa
civitas optimatium arbitrio regi dicitur. Illa autem
est civitas popularis (sic enim appellant), in qua in
populo sunt omnia. Atque horum trium generum
quodvis, si teneat illud vinclum, quod primum homines inter se rei publicae societate devinxit, non perfectum illud quidem neque mea sententia optimum
est, sed tolerabile tamen, ut aliud alio possit esse praestantius. Nam vel rex aequus ac sapiens
vel delecti ac principes cives vel ipse populus, quamquam id est minime probandum, tamen nullis interiectis iniquitatibus aut cupiditatibus posse videtur aliquo esse non incerto statu.
ch. 27
1.43
Sed et in regnis nimis expertes sunt ceteri communis iuris et consilii, et in optimatium dominatu
vix particeps libertatis potest esse multitudo,
cum omni consilio communi ac potestate careat, et
cum omnia per populum geruntur quamvis iustum
atque moderatum, tamen ipsa aequabilitas est iniqua,
cum habet nullos gradus dignitatis. Itaque si Cyrus
ille Perses iustissimus fuit sapientissimusque rex, tamen mihi populi res (ea enim est, ut dixi antea, publica) non maxime expetenda fuisse illa videtur, cum
regeretur unius nutu ac modo; si Massilienses,
nostri clientes, per delectos et principes cives summa
iustitia reguntur, inest tamen in ea condicione populi
similitudo quaedam servitutis; si Athenienses quibusdam temporibus sublato Areopago nihil nisi populi
scitis ac decretis agebant, quoniam distinctos dignitatis gradus non habebant, non tenebat ornatum suum
civitas.
ch. 28