ch. 10
1.10.1
iam admodum mitigati animi raptis erant; at raptarum
parentes tum maxime sordida ueste lacrimisque et querellis
ciuitates concitabant. nec domi tantum indignationes continebant
sed congregabantur undique ad T. Tatium regem
Sabinorum, et legationes eo quod maximum Tati nomen in
iis regionibus erat conueniebant.
1.10.2Caeninenses Crustuminique
et Antemnates erant ad quos eius iniuriae pars pertinebat.
lente agere his Tatius Sabinique uisi sunt: ipsi inter
se tres populi communiter bellum parant.
1.10.3ne Crustumini
quidem atque Antemnates pro ardore iraque Caeninensium
satis se impigre mouent; ita per se ipsum nomen Caeninum
in agrum Romanum impetum facit.
1.10.4sed effuse uastantibus
fit obuius cum exercitu Romulus leuique certamine docet
uanam sine uiribus iram esse. exercitum fundit fugatque,
fusum persequitur: regem in proelio obtruncat et spoliat:
1.10.5duce hostium occiso urbem primo impetu capit. inde exercitu
uictore reducto, ipse cum factis uir magnificus tum factorum
ostentator haud minor, spolia ducis hostium caesi
suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens in Capitolium
escendit; ibique ea cum ad quercum pastoribus sacram deposuisset,
simul cum dono designauit templo Iouis fines
cognomenque addidit deo:
1.10.6'Iuppiter Feretri' inquit, 'haec
tibi uictor Romulus rex regia arma fero, templumque his
regionibus quas modo animo metatus sum dedico, sedem
opimis spoliis quae regibus ducibusque hostium caesis me
1.10.7auctorem sequentes posteri ferent.' haec templi est origo
quod primum omnium Romae sacratum est. ita deinde dis
uisum nec inritam conditoris templi uocem esse qua laturos
eo spolia posteros nuncupauit nec multitudine compotum
eius doni uolgari laudem. bina postea, inter tot annos, tot
bella, opima parta sunt spolia: adeo rara eius fortuna decoris
fuit.
