ch. 57
3.57.1
contra ea Uerginius unum Ap. Claudium et legum expertem
et ciuilis et humani foederis esse aiebat:
3.57.2respicerent
tribunal homines, castellum omnium scelerum, ubi decemuir
ille perpetuus, bonis, tergo, sanguini ciuium infestus, uirgas
securesque omnibus minitans, deorum hominumque contemptor,
3.57.3carnificibus, non lictoribus stipatus, iam ab rapinis
et caedibus animo ad libidinem uerso uirginem ingenuam
in oculis populi Romani, uelut bello captam, ab complexu
patris abreptam ministro cubiculi sui clienti dono
dederit;
3.57.4ubi crudeli decreto nefandisque uindiciis dextram
patris in filiam armauerit; ubi tollentes corpus semianime
uirginis sponsum auumque in carcerem duci iusserit, stupro
interpellato magis quam caede motus. et illi carcerem
aedificatum esse quod domicilium plebis Romanae uocare
sit solitus.
3.57.5proinde ut ille iterum ac saepius prouocet, sic se
iterum ac saepius iudicem illi ferre ni uindicias ab libertate
in seruitutem dederit; si ad iudicem non eat, pro damnato
in uincla duci iubere.
3.57.6ut haud quoquam improbante, sic
magno motu animorum, cum tanti uiri supplicio suamet
plebi iam nimia libertas uideretur, in carcerem est coniectus;
tribunus ei diem prodixit.
3.57.7inter haec ab Latinis et Hernicis legati gratulatum de
concordia patrum ac plebis Romam uenerunt, donumque ob
eam Ioui optumo maximo coronam auream in Capitolium
tulere parui ponderis, prout res haud opulentae erant colebanturque
religiones pie magis quam magnifice.
3.57.8iisdem
auctoribus cognitum est Aequos Uolscosque summa ui
bellum apparare.
3.57.9itaque partiri prouincias consules iussi.
Horatio Sabini, Ualerio Aequi euenere. cum ad ea bella
dilectum edixissent, fauore plebis non iuniores modo sed
emeritis etiam stipendiis pars magna uoluntariorum ad nomina
danda praesto fuere, eoque non copia modo sed genere
etiam militum, ueteranis admixtis, firmior exercitus fuit.
3.57.10priusquam urbe egrederentur, leges decemuirales, quibus
tabulis duodecim est nomen, in aes incisas in publico proposuerunt.
sunt qui iussu tribunorum aediles functos eo
ministerio scribant.
