ch. 61
3.61.1
consul ex altera parte Romanos meminisse iubebat illo
die primum liberos pro libera urbe Romana pugnare, sibimet
ipsis uicturos, non ut decemuirorum uictores praemium
essent.
3.61.2non Appio duce rem geri, sed consule Ualerio, ab
liberatoribus populi Romani orto, liberatore ipso. ostenderent
prioribus proeliis per duces non per milites stetisse
ne uincerent.
3.61.3turpe esse contra ciues plus animi habuisse
quam contra hostes et domi quam foris seruitutem magis
timuisse.
3.61.4unam Uerginiam fuisse cuius pudicitiae in pace
periculum esset, unum Appium ciuem periculosae libidinis;
at si fortuna belli inclinet, omnium liberis ab tot milibus
hostium periculum fore;
3.61.5nolle ominari quae nec Iuppiter
nec Mars pater passuri sint iis auspiciis conditae urbi accidere.
Auentini Sacrique montis admonebat, ut ubi libertas
parta esset paucis ante mensibus, eo imperium inlibatum
referrent,
3.61.6ostenderentque eandem indolem militibus Romanis
post exactos decemuiros esse quae ante creatos fuerit,
nec aequatis legibus imminutam uirtutem populi Romani
esse.
3.61.7haec ubi inter signa peditum dicta dedit, auolat
deinde ad equites. 'agite, iuuenes' inquit, 'praestate uirtute
peditem ut honore atque ordine praestatis.
3.61.8primo concursu
pedes mouit hostem; pulsum uos immissis equis exigite e
campo. non sustinebunt impetum, et nunc cunctantur magis
quam resistunt'.
3.61.9concitant equos permittuntque in hostem
pedestri iam turbatum pugna, et perruptis ordinibus elati
ad nouissimam aciem, pars libero spatio circumuecti, iam
fugam undique capessentes plerosque a castris auertunt
praeterequitantesque absterrent.
3.61.10peditum acies et consul
ipse uisque omnis belli fertur in castra, captisque cum
ingenti caede, maiore praeda potitur.
3.61.11huius pugnae fama perlata non in urbem modo sed in
Sabinos ad alterum exercitum, in urbe laetitia modo celebrata
est, in castris animos militum ad aemulandum decus accendit.
3.61.12iam Horatius eos excursionibus †sufficiendo† proeliisque
leuibus experiundo adsuefecerat sibi potius fidere
quam meminisse ignominiae decemuirorum ductu acceptae,
paruaque certamina in summam totius profecerant spei.
3.61.13nec
cessabant Sabini, feroces ab re priore anno bene gesta, lacessere
atque instare, rogitantes quid latrocinii modo procursantes
pauci recurrentesque tererent tempus et in multa
proelia paruaque carperent summam unius belli?
3.61.14quin illi
congrederentur acie inclinandamque semel fortunae rem
darent?
