4.9.14et alia parte consul muro Ardeae
brachium iniunxerat, qua ex oppido sui commeare possent.
ch. 10
4.10.1
Uolscus imperator, qui ad eam diem non commeatu praeparato
sed ex populatione agrorum rapto in diem frumento
aluisset militem, postquam saeptus uallo repente inops omnium
rerum erat, ad conloquium consule euocato, si soluendae
obsidionis causa uenerit Romanus, abducturum se
inde Uolscos ait.
4.10.2aduersus ea consul uictis condiciones accipiendas
esse, non ferendas respondit, neque ut uenerint ad
oppugnandos socios populi Romani suo arbitrio, ita abituros
Uolscos esse.
4.10.3dedi imperatorem, arma poni iubet, †fatentes
uictos se esse et imperio parere†; aliter tam abeuntibus quam
manentibus se hostem infensum uictoriam potius ex Uolscis
quam pacem infidam Romam relaturum.
4.10.4Uolsci exiguam
spem in armis alia undique abscisa cum temptassent, praeter
cetera aduersa loco quoque iniquo ad pugnam congressi, iniquiore
ad fugam, cum ab omni parte caederentur, ad preces
a certamine uersi, dedito imperatore traditisque armis sub
iugum missi, cum singulis uestimentis ignominiae cladisque
pleni dimittuntur;
4.10.5et cum haud procul urbe Tusculo consedissent,
uetere Tusculanorum odio inermes oppressi dederunt
poenas, uix nuntiis caedis relictis.
4.10.6Romanus Ardeae
turbatas seditione res principibus eius motus securi percussis
bonisque eorum in publicum Ardeatium redactis composuit;
demptamque iniuriam iudicii tanto beneficio populi Romani
Ardeates credebant; senatui superesse aliquid ad delendum
publicae auaritiae monumentum uidebatur.
