ch. 43
4.43.1
proximo anno,
Num. Fabio Uibulano T. Quinctio Capitolini filio Capitolino
consulibus, ductu Fabii, cui sorte ea prouincia euenerat, nihil
dignum memoratu actum;
4.43.2cum trepidam tantum ostendissent
aciem Aequi, turpi fuga funduntur, haud magno consulis
decore. itaque triumphus negatus, ceterum ob Sempronianae
cladis leuatam ignominiam ut ouans urbem intraret concessum
est.
4.43.3quemadmodum bellum minore quam timuerant dimicatione
erat perfectum, sic in urbe ex tranquillo necopinata
moles discordiarum inter plebem ac patres exorta est, coepta
ab duplicando quaestorum numero.
4.43.4quam rem, praeter
duos urbanos quaestores <ut crearentur alii quaestores>
duo qui consulibus ad ministeria belli praesto essent, a consulibus
relatam cum et patres summa ope adprobassent, tribuni
plebi certamen intulerunt ut pars quaestorum—nam ad
id tempus patricii creati erant—ex plebe fieret.
4.43.5aduersus
quam actionem primo et consules et patres summa ope
adnisi sunt concedendo deinde ut quemadmodum in tribunis
consulari potestate creandis [usi sunt adaeque], <sic>
in quaestoribus liberum esset arbitrium populi, cum parum
proficerent, totam rem de augendo quaestorum numero
omittunt.
4.43.6excipiunt omissam tribuni, aliaeque subinde, inter
quas et agrariae legis, seditiosae actiones exsistunt; propter
quos motus cum senatus consules quam tribunos creari
mallet, neque posset per intercessiones tribunicias senatus
consultum fieri,
4.43.7res publica a consulibus ad interregnum,
neque id ipsum—nam coire patricios tribuni prohibebant
—sine certamine ingenti, redit.
4.43.8cum pars maior insequentis
anni per nouos tribunos plebi et aliquot interreges certaminibus
extracta esset, modo prohibentibus tribunis patricios
coire ad prodendum interregem, modo interregem interpellantibus
ne senatus consultum de comitiis consularibus
faceret,
4.43.9postremo L. Papirius Mugillanus proditus interrex,
castigando nunc patres, nunc tribunos plebi, desertam
omissamque ab hominibus rem publicam, deorum prouidentia
curaque exceptam memorabat Ueientibus indutiis et
cunctatione Aequorum stare.
4.43.10unde si quid increpet terroris,
sine patricio magistratu placere rem publicam opprimi? non
exercitum, non ducem scribendo exercitui esse? an bello
intestino bellum externum propulsaturos?
4.43.11quae si in unum
conueniant, uix deorum opibus quin obruatur Romana res
resisti posse. quin illi, remittendo de summa quisque iuris,
mediis copularent concordiam,
4.43.12patres patiendo tribunos
militum pro consulibus fieri, tribuni plebi non intercedendo
quo minus quattuor quaestores promisce de plebe ac patribus
libero suffragio populi fierent?
