ch. 40
7.40.1
ubi primum in conspectum uentum est <et> arma signaque
agnouere, extemplo omnibus memoria patriae iras
permulsit.
7.40.2nondum erant tam fortes ad sanguinem ciuilem
nec praeter externa nouerant bella, ultimaque rabies secessio
ab suis habebatur; itaque iam duces, iam milites utrimque
congressus quaerere ac conloquia:
7.40.3Quinctius, quem armorum
etiam pro patria satietas teneret nedum aduersus patriam,
Coruinus omnes caritate ciues, praecipue milites, et ante alios
suum exercitum complexus. <is> ad conloquium processit.
7.40.4cognito ei extemplo haud minore ab aduersariis uerecundia
quam ab suis silentium datum.
'deos' inquit 'immortales, milites, uestros [publicos]
meosque ab urbe proficiscens ita adoraui ueniamque supplex
poposci ut mihi de uobis concordiae partae gloriam non
uictoriam darent.
7.40.5satis fuit eritque unde belli decus pariatur:
hinc pax petenda est. quod deos immortales inter
nuncupanda uota expoposci, eius me compotem uoti uos
facere potestis,
7.40.6si meminisse uoltis non uos in Samnio nec
in Uolscis sed in Romano solo castra habere, si illos colles
quos cernitis patriae uestrae esse, si hunc exercitum ciuium
uestrorum, si me consulem uestrum, cuius ductu auspicioque
priore anno bis legiones Samnitium fudistis, bis castra ui
cepistis.
7.40.7ego sum M. Ualerius Coruus, milites, cuius uos
nobilitatem beneficiis erga uos non iniuriis sensistis, nullius
superbae in uos legis, nullius crudelis senatus consulti
auctor, in omnibus meis imperiis in me seuerior quam in uos.
7.40.8ac si cui genus, si cui sua uirtus, si cui etiam maiestas, si cui
honores subdere spiritus potuerunt, iis eram natus, id specimen
mei dederam, ea aetate consulatum adeptus eram, ut potuerim
tres et uiginti annos natus consul patribus quoque ferox
esse non solum plebi.
7.40.9quod meum factum dictumue consulis
grauius quam tribuni audistis? eodem tenore duo insequentes
consulatus gessi, eodem haec imperiosa dictatura geretur;
ut neque in hos meos et patriae meae milites <sim> mitior
quam in uos—horreo dicere—hostes.
7.40.10ergo uos prius in me
strinxeritis ferrum quam in uos ego; istinc signa canent,
istinc clamor prius incipiet atque impetus, si dimicandum
est.
7.40.11inducite in animum quod non induxerunt patres
auique uestri, non illi qui in Sacrum montem secesserunt,
non hi qui postea Auentinum insederunt.
7.40.12exspectate, dum
uobis singulis, ut olim Coriolano, matres coniugesque crinibus
passis obuiae ab urbe ueniant. tum Uolscorum legiones,
quia Romanum habebant ducem, quieuerunt: uos, Romanus
exercitus, ne destiteritis impio bello.
7.40.13T. Quincti, quocumque
istic loco seu uolens seu inuitus constitisti, si dimicandum
erit, tum tu in nouissimos te recipito; fugeris etiam
honestius tergumque ciui dederis quam pugnaueris contra
patriam.
7.40.14nunc ad pacificandum bene atque honeste inter
primos stabis et conloquii huius salutaris interpres fueris.
postulate aequa et ferte; quamquam uel iniquis standum est
potius quam impias inter nos conseramus manus.'
7.40.15T. Quinctius plenus lacrimarum ad suos uersus 'me quoque'
inquit, 'milites, si quis usus mei est, meliorem pacis
quam belli habetis ducem.
7.40.16non enim illa modo Uolscus
aut Samnis sed Romanus uerba fecit, uester consul, uester
imperator, milites, cuius auspicia pro uobis experti nolite
aduersus uos uelle experiri.
7.40.17qui pugnarent uobiscum
infestius, et alios duces senatus habuit: qui maxime uobis,
suis militibus, parceret, cui plurimum uos, imperatori uestro,
crederetis, eum elegit.
7.40.18pacem etiam qui uincere possunt
uolunt: quid nos uelle oportet?
7.40.19quin omissis ira et spe,
fallacibus auctoribus, nos ipsos nostraque omnia cognitae
permittimus fidei?'
