ch. 12
8.12.1
ita bello gesto, praemiis
poenaque pro cuiusque merito persolutis T. Manlius
Romam rediit; cui uenienti seniores tantum obuiam exisse
constat, iuuentutem et tunc et omni uita deinde auersatam
eum exsecratamque.
8.12.2Antiates in agrum Ostiensem Ardeatem Solonium incursiones
fecerunt. Manlius consul quia ipse per ualetudinem
id bellum exsequi nequierat, dictatorem L. Papirium Crassum,
qui tum forte erat praetor, dixit; ab eo magister
equitum L. Papirius Cursor dictus.
8.12.3nihil memorabile aduersus
Antiates ab dictatore gestum est, cum aliquot menses
statiua in agro Antiati habuisset.
8.12.4anno insigni uictoria de tot ac tam potentibus populis,
ad hoc consulum alterius nobili morte, alterius sicut truci ita
claro ad memoriam imperio, successere consules Ti. Aemilius
Mamercinus <Q.> Publilius Philo,
8.12.5neque in similem materiam
rerum, et ipsi aut suarum rerum aut partium in re publica
magis quam patriae memores. Latinos ob iram agri amissi
rebellantes in campis Fenectanis fuderunt castrisque exuerunt.
8.12.6ibi Publilio, cuius ductu auspicioque res gestae erant,
in deditionem accipiente Latinos populos, quorum ibi
iuuentus caesa erat, Aemilius ad Pedum exercitum duxit.
8.12.7Pedanos tuebatur Tiburs Praenestinus Ueliternusque populus;
uenerant et ab Lanuuio Antioque auxilia.
8.12.8ubi cum
proeliis quidem superior Romanus esset, ad urbem ipsam
Pedum castraque sociorum populorum, quae urbi adiuncta
erant,
8.12.9integer labor restaret, bello infecto repente omisso
consul, quia collegae decretum triumphum audiuit, ipse
quoque triumphi ante uictoriam flagitator Romam rediit.
8.12.10qua cupiditate offensis patribus negantibusque nisi Pedo
capto aut dedito triumphum, hinc alienatus ab senatu
Aemilius seditiosis tribunatibus similem deinde consulatum
gessit.
8.12.11nam neque, quoad fuit consul, criminari apud
populum patres destitit, collega haudquaquam aduersante
8.12.12quia et ipse de plebe erat—materiam autem praebebat
criminibus ager in Latino Falernoque agro maligne plebei
diuisus—et postquam senatus finire imperium consulibus
cupiens dictatorem aduersus rebellantes Latinos dici iussit,
Aemilius,
8.12.13[tum] cuius fasces erant, collegam dictatorem dixit;
8.12.14ab eo magister equitum Iunius Brutus dictus. dictatura
popularis et orationibus in patres criminosis fuit, et quod
tres leges secundissimas plebei, aduersas nobilitati tulit:
8.12.15unam, ut plebi scita omnes Quirites tenerent; alteram, ut
legum quae comitiis centuriatis ferrentur ante initum suffragium
patres auctores fierent;
8.12.16tertiam, ut alter utique ex
plebe—cum eo uentum sit ut utrumque plebeium fieri liceret
—censor crearetur.
8.12.17plus eo anno domi acceptum cladis ab
consulibus ac dictatore quam ex uictoria eorum bellicisque
rebus foris auctum imperium patres credebant.
