ch. 26
9.26.1
eodem anno prodito hostibus Romano praesidio Luceria
Samnitium facta; nec diu proditoribus impunita res fuit.
9.26.2haud procul inde exercitus Romanus erat, cuius primo
impetu urbs sita in plano capitur. Lucerini ac Samnites ad
internecionem caesi;
9.26.3eoque ira processit ut Romae quoque,
cum de colonis mittendis Luceriam consuleretur senatus,
multi delendam urbem censerent.
9.26.4praeter odium, quod
exsecrabile in bis captos erat, longinquitas quoque abhorrere
a relegandis tam procul ab domo ciuibus inter tam infestas
gentes cogebat.
9.26.5uicit tamen sententia ut mitterentur coloni;
duo milia et quingenti missi.
eodem anno, cum omnia infida Romanis essent, Capuae
quoque occultae principum coniurationes factae.
9.26.6de quibus
cum ad senatum relatum esset, haudquaquam neglecta res:
quaestiones decretae dictatoremque quaestionibus exercendis
dici placuit.
9.26.7C. Maenius dictus; is M. Folium magistrum
equitum dixit. ingens erat magistratus eius terror; itaque
siue timoris seu conscientiae ui, Calauios Ouium Nouiumque
—ea capita coniurationis fuerant—priusquam nominarentur
apud dictatorem, mors haud dubie ab ipsis conscita iudicio
subtraxit.
9.26.8deinde, ut quaestioni Campanae materia decessit, uersa
Romam interpretando res: non nominatim qui Capuae sed
in uniuersum qui usquam coissent coniurassentue aduersus
9.26.9rem publicam quaeri senatum iussisse et coitiones honorum
adipiscendorum causa factas aduersus rem publicam esse.
latiorque et re et personis quaestio fieri haud abnuente
dictatore sine fine ulla quaestionis suae ius esse.
9.26.10postulabantur
ergo nobiles homines appellantibusque tribunos nemo
erat auxilio quin nomina reciperentur.
9.26.11inde nobilitas, nec
ii modo in quos crimen intendebatur sed uniuersi, simul
negare nobilium id crimen esse quibus, si nulla obstetur
fraude, pateat uia ad honorem, sed hominum nouorum;
9.26.12ipsos
adeo dictatorem magistrumque equitum reos magis quam
quaesitores idoneos eius criminis esse intellecturosque ita id
esse simul magistratu abissent.
9.26.13tum enimuero Maenius, iam famae magis quam imperii
memor, progressus in contionem ita uerba fecit:
9.26.14'et omnes
ante actae uitae uos conscios habeo, Quirites, et hic ipse
honos delatus ad me testis est innocentiae meae; neque
enim, quod saepe alias, quia ita tempora postulabant rei
publicae, qui bello clarissimus esset, sed qui maxime procul
ab his coitionibus uitam egisset, dictator deligendus exercendis
quaestionibus fuit.
9.26.15sed, quoniam quidam nobiles
homines—qua de causa uos existimare quam me pro magistratu
quicquam incompertum dicere melius est—primum
ipsas expugnare quaestiones omni ope adnisi sunt;
9.26.16dein,
postquam ad id parum potentes erant, ne causam dicerent,
in praesidia aduersariorum, appellationem et tribunicium
auxilium, patricii confugerunt;
9.26.17postremo repulsi inde—adeo
omnia tutiora quam ut innocentiam suam purgarent uisa—
in nos inruerunt, et priuatis dictatorem poscere reum uere
9.26.18cundiae non fuit;—ut omnes di hominesque sciant ab illis
etiam quae non possint temptari ne rationem uitae reddant,
me obuiam ire crimini et offerre me inimicis reum, dictatura
me abdico.
9.26.19uos quaeso, consules, si uobis datum ab senatu
negotium fuerit, in me primum et hunc M. Folium quaestiones
exerceatis, ut appareat innocentia nostra nos, non
9.26.20maiestate honoris tutos a criminationibus istis esse.' abdicat
inde se dictatura et post eum confestim Folius magisterio
equitum; primique apud consules—iis enim ab senatu
mandata res est—rei facti aduersus nobilium testimonia
egregie absoluuntur.
9.26.21Publilius etiam Philo multiplicatis
summis honoribus post res tot domi belloque gestas, ceterum
inuisus nobilitati, causam dixit absolutusque est.
9.26.22nec
diutius, ut fit, quam dum recens erat quaestio per clara
nomina reorum uiguit: inde labi coepit ad uiliora capita,
donec coitionibus factionibusque aduersus quas comparata
erat oppressa est.
