ch. 43
10.43.1
eadem fortuna ab altero consule ad Cominium gesta res.
prima luce ad moenia omnibus copiis admotis corona cinxit
urbem subsidiaque firma ne qua eruptio fieret portis opposuit.
10.43.2iam signum dantem eum nuntius a collega trepidus de uiginti
cohortium aduentu et ab impetu moratus est et partem
copiarum reuocare instructam intentamque ad oppugnandum
coegit.
10.43.3D. Brutum Scaeuam legatum cum legione prima et
decem cohortibus alariis equitatuque ire aduersus subsidium
hostium iussit:
10.43.4quocumque in loco fuisset obuius, obsisteret
ac moraretur manumque, si forte ita res posceret, conferret,
modo ne ad Cominium eae copiae admoueri possent.
10.43.5ipse
scalas ferri ad muros ab omni parte urbis iussit ac testudine
ad portas successit; simul et refringebantur portae et uis
undique in muros fiebat. Samnites sicut, antequam in muris
uiderent armatos, satis animi habuerunt ad prohibendos urbis
aditu hostes,
10.43.6ita, postquam iam non ex interuallo nec missilibus
sed comminus gerebatur res et qui aegre successerant
ex plano in muros, loco quem magis timuerant uicto, facile
in hostem imparem ex aequo pugnabant,
10.43.7relictis turribus
murisque in forum omnes compulsi paulisper inde temptauerunt
extremam pugnae fortunam;
10.43.8deinde abiectis armis
ad undecim milia hominum et quadringenti in fidem
consulis uenerunt; caesa ad quattuor milia octingenti
octoginta.
10.43.9sic ad Cominium, sic ad Aquiloniam gesta res; in medio
inter duas urbes spatio, ubi tertia exspectata erat pugna,
hostes non inuenti. septem milia passuum cum abessent a
Cominio, reuocati ab suis neutri proelio occurrerunt.
10.43.10primis
ferme tenebris, cum in conspectu iam castra, iam Aquiloniam
habuissent, clamor eos utrimque par accidens sustinuit;
10.43.11deinde regione castrorum, quae incensa ab Romanis erant,
flamma late fusa certioris cladis indicio progredi longius prohibuit;
10.43.12eo ipso loco temere sub armis strati passim inquietum
omne tempus noctis exspectando timendoque lucem
egere.
10.43.13prima luce incerti quam in partem intenderent iter
repente in fugam consternantur conspecti ab equitibus, qui
egressos nocte ab oppido Samnites persecuti uiderant multitudinem
non uallo, non stationibus firmatam.
10.43.14conspecta
et ex muris Aquiloniae ea multitudo erat iamque etiam
legionariae cohortes sequebantur; ceterum nec pedes fugientes
persequi potuit et ab equite nouissimi agminis ducenti
ferme et octoginta interfecti; arma multa pauidi ac signa
militaria duodeuiginti reliquere;
10.43.15alio agmine incolumi, ut
ex tanta trepidatione, Bouianum peruentum est.
