ch. 5
10.5.1
nuntio allato dictator signa ferri ac sequi iubet armatos;
10.5.2sed celeriora prope omnia imperio erant; rapta extemplo
signa armaque, et uix ab impetu et cursu tenebantur. cum
ira ab accepta nuper clade stimulabat, tum concitatior
accidens clamor ab increscente certamine.
10.5.3urgent itaque
alii alios hortanturque signiferos ut ocius eant. quo magis
festinantes uidet dictator, eo impensius retentat agmen ac
sensim incedere iubet.
10.5.4Etrusci contra, principio exciti
pugnae, omnibus copiis aderant; et super alios alii nuntiant
dictatori omnes legiones Etruscorum capessisse pugnam nec
iam ab suis resisti posse, et ipse cernit ex superiore loco in
quanto discrimine praesidium esset.
10.5.5ceterum satis fretus
esse etiam nunc tolerando certamini legatum nec se procul
abesse periculi uindicem, quam maxime uolt fatigari hostem
ut integris adoriatur uiribus fessos.
10.5.6quamquam lente procedunt,
iam tamen ad impetum capiundum, equiti utique,
modicum erat spatium. prima incedebant signa legionum,
ne quid occultum aut repentinum hostis timeret; sed reliquerat
interualla inter ordines peditum, qua satis laxo spatio
equi permitti possent.
10.5.7pariter sustulit clamorem acies et
emissus eques libero cursu in hostem inuehitur incompositisque
aduersus equestrem procellam subitum pauorem
offundit.
10.5.8itaque, ut prope serum auxilium iam paene circumuentis,
ita uniuersa requies data est. integri accepere
pugnam nec ea ipsa longa aut anceps fuit.
10.5.9fusi hostes
castra repetunt inferentibusque iam signa Romanis cedunt
et in ultimam castrorum partem conglobantur.
10.5.10haerent
fugientes in angustiis portarum; pars magna aggerem uallumque
conscendit, si aut ex superiore loco tueri se aut
superare aliqua et euadere posset.
10.5.11forte quodam loco male
densatus agger pondere superstantium in fossam procubuit
atque ea, cum deos pandere uiam fugae conclamassent,
plures inermes quam armati euadunt.
10.5.12hoc proelio fractae iterum Etruscorum uires, et pacto
annuo stipendio et duum mensum frumento permissum ab
dictatore ut de pace legatos mitterent Romam. pax negata,
indutiae biennii datae.
10.5.13dictator triumphans in urbem
rediit.—habeo auctores sine ullo memorabili proelio pacatam
ab dictatore Etruriam esse seditionibus tantum Arretinorum
compositis et Cilnio genere cum plebe in gratiam
reducto.—consul ex dictatura factus M. Ualerius.
10.5.14non
petentem atque adeo etiam absentem creatum tradidere
quidam et per interregem ea comitia facta; id unum non
ambigitur consulatum cum Apuleio Pansa gessisse.
