2.40.13hinc ex certamine Uolsci Aequine imperatorem coniuncto
exercitui darent, seditio, deinde atrox proelium ortum. ibi
fortuna populi Romani duos hostium exercitus haud minus
pernicioso quam pertinaci certamine confecit.
2.40.14consules T. Sicinius et C. Aquilius. Sicinio Uolsci,
Aquilio Hernici—nam ii quoque in armis erant—prouincia
euenit. eo anno Hernici deuicti: cum Uolscis aequo Marte
discessum est.
ch. 41
2.41.1
Sp. Cassius deinde et Proculus Uerginius consules facti.
cum Hernicis foedus ictum; agri partes duae ademptae.
inde dimidium Latinis, dimidium plebi diuisurus consul
Cassius erat.
2.41.2adiciebat hic muneri agri aliquantum, quem
publicum possideri a priuatis criminabatur. id multos quidem
patrum, ipsos possessores, periculo rerum suarum terrebat;
sed et publica patribus sollicitudo inerat largitione
consulem periculosas libertati opes struere.
2.41.3tum primum
lex agraria promulgata est, nunquam deinde usque ad hanc
memoriam sine maximis motibus rerum agitata.
2.41.4consul
alter largitioni resistebat auctoribus patribus nec omni
plebe aduersante, quae primo coeperat fastidire munus
uolgatum †a ciuibus isse in socios†;
2.41.5saepe deinde et Uerginium
consulem in contionibus uelut uaticinantem audiebat
pestilens collegae munus esse; agros illos seruitutem iis
qui acceperint laturos; regno uiam fieri.
2.41.6quid ita enim
adsumi socios et nomen Latinum, quid attinuisset Hernicis,
paulo ante hostibus, capti agri partem tertiam reddi, nisi ut
hae gentes pro Coriolano duce Cassium habeant?
2.41.7popularis
iam esse dissuasor et intercessor legis agrariae coeperat.
uterque deinde consul, ut certatim, plebi indulgere. Uerginius
dicere passurum se adsignari agros, dum ne cui nisi
ciui Romano adsignentur:
