ch. 15
3.15.1
accipiunt ciuitatem placidiorem consules C. Claudius
Appi filius et P. Ualerius Publicola. nihil noui nouus annus
attulerat; legis ferendae aut accipiendae cura ciuitatem tenebat.
3.15.2quantum iuniores patrum plebi se magis insinuabant,
eo acrius contra tribuni tendebant ut plebi suspectos eos criminando
facerent:
3.15.3coniurationem factam; Caesonem Romae
esse; interficiendorum tribunorum, trucidandae plebis consilia
inita; id negotii datum ab senioribus patrum ut iuuentus
tribuniciam potestatem e re publica tolleret formaque
eadem ciuitatis esset quae ante Sacrum montem occupatum
fuerat.
3.15.4et ab Uolscis et Aequis statum iam ac prope sollemne
in singulos annos bellum timebatur, propiusque aliud
nouum malum necopinato exortum.
3.15.5exsules seruique, ad
duo milia hominum et quingenti, duce Appio Herdonio
Sabino nocte Capitolium atque arcem occupauere.
3.15.6confestim
in arce facta caedes eorum qui coniurare et simul
capere arma noluerant: alii inter tumultum praecipites
pauore in forum deuolant: alternae uoces 'ad arma' et
'hostes in urbe sunt' audiebantur.
3.15.7consules et armare
plebem et inermem pati timebant, incerti quod malum
repentinum, externum an intestinum, ab odio plebis an ab
seruili fraude, urbem inuasisset; sedabant tumultus, sedando
interdum mouebant; nec enim poterat pauida et consternata
multitudo regi imperio.
3.15.8dant tamen arma, non uolgo, tantum
ut incerto hoste praesidium satis fidum ad omnia esset. solliciti
reliquum noctis incertique qui homines, quantus numerus
hostium esset, in stationibus disponendis ad opportuna omnis
urbis loca egere.
3.15.9lux deinde aperuit bellum ducemque
belli. seruos ad libertatem Appius Herdonius ex Capitolio
uocabat: se miserrimi cuiusque suscepisse causam, ut exsules
iniuria pulsos in patriam reduceret et seruitiis graue iugum
demeret; id malle populo Romano auctore fieri: si ibi spes
non sit, se Uolscos et Aequos et omnia extrema temptaturum
et concitaturum.
