ch. 22
3.22.1
consules creati Q. Fabius Uibulanus tertium et L. Cornelius
Maluginensis. census actus eo anno: lustrum
propter Capitolium captum, consulem occisum condi religiosum
fuit.
3.22.2Q. Fabio L. Cornelio consulibus principio anni statim
res turbulentae. instigabant plebem tribuni: bellum ingens
a Uolscis et Aequis Latini atque Hernici nuntiabant: iam
Antii Uolscorum legiones esse. et ipsam coloniam ingens
metus erat defecturam; aegreque impetratum a tribunis ut
bellum praeuerti sinerent.
3.22.3consules inde partiti prouincias:
Fabio ut legiones Antium duceret datum, Cornelius ut
Romae praesidio esset, ne qua pars hostium, qui Aequis
mos erat, ad populandum ueniret.
3.22.4Hernici et Latini iussi
milites dare ex foedere, duaeque partes sociorum in exercitu,
tertia ciuium fuit. postquam ad diem praestitutum uenerunt
socii, consul extra portam Capenam castra locat. inde
lustrato exercitu Antium profectus haud procul oppido statiuisque
hostium consedit.
3.22.5ubi cum Uolsci, quia nondum
ab Aequis uenisset exercitus, dimicare non ausi, quemadmodum
quieti uallo se tutarentur, pararent, postero die
Fabius non permixtam unam sociorum ciuiumque sed trium
populorum tres separatim acies circa uallum hostium
instruxit; ipse erat medius cum legionibus Romanis.
3.22.6inde
signum obseruari iussit, ut pariter et socii rem inciperent
referrentque pedem, si receptui cecinisset. equites item
suae cuique parti post principia conlocat.
3.22.7ita trifariam
adortus castra circumuenit et cum undique instaret non
sustinentes impetum Uolscos uallo deturbat. transgressus
inde munitiones pauidam turbam inclinatamque in partem
unam castris expellit.
3.22.8inde effuse fugientes eques, cui
superare uallum haud facile fuerat, cum ad id spectator
pugnae adstitisset, libero campo adeptus parte uictoriae
fruitur territos caedendo.
3.22.9magna et in castris et extra
munimenta caedes fugientium fuit sed praeda maior, quia
uix arma secum efferre hostis potuit; deletusque exercitus
foret ni fugientes siluae texissent.
