4.52.6superbe ab Samnitibus qui Capuam
habebant Cumasque legati prohibiti commercio sunt, contra
ea benigne ab Siculorum tyrannis adiuti; maximos commeatus
summo Etruriae studio Tiberis deuexit.
4.52.7solitudinem
in ciuitate aegra experti consules sunt, cum in legationes
non plus singulis senatoribus inuenientes coacti sunt binos
equites adicere.
4.52.8praeterquam ab morbo annonaque nihil eo
biennio intestini externiue incommodi fuit. at ubi eae
sollicitudines discessere, omnia, quibus turbari solita erat
ciuitas, domi discordia, foris bellum exortum.
ch. 53
4.53.1
M. Aemilio C. Ualerio Potito consulibus bellum Aequi
parabant, Uolscis, quamquam non publico consilio capessentibus
arma, uoluntariis mercede secutis militiam.
4.53.2ad
quorum famam hostium—iam enim in Latinum Hernicumque
transcenderant agrum—dilectum habentem Ualerium
consulem M. Menenius tribunus plebis legis agrariae lator
cum impediret auxilioque tribuni nemo inuitus sacramento
diceret,
4.53.3repente nuntiatur arcem Caruentanam ab hostibus
occupatam esse.
4.53.4ea ignominia accepta cum apud patres
inuidiae Menenio fuit, tum ceteris tribunis, iam ante praeparatis
intercessoribus legis agrariae, praebuit iustiorem causam
resistendi collegae.
4.53.5itaque cum res diu ducta per altercationem
esset, consulibus deos hominesque testantibus
quidquid ab hostibus cladis ignominiaeque aut iam acceptum
esset aut immineret culpam penes Menenium fore qui
dilectum impediret,
4.53.6Menenio contra uociferante, si iniusti
domini possessione agri publici cederent, se moram dilectui
non facere, decreto interposito nouem tribuni sustulerunt
certamen pronuntiaueruntque ex collegii sententia:
