ch. 33
5.33.1
expulso ciue quo manente, si quicquam humanorum
certi est, capi Roma non potuerat, aduentante fatali urbi
clade legati ab Clusinis ueniunt auxilium aduersus Gallos
petentes.
5.33.2eam gentem traditur fama dulcedine frugum
maximeque uini noua tum uoluptate captam Alpes transisse
agrosque ab Etruscis ante cultos possedisse;
5.33.3et inuexisse in
Galliam uinum inliciendae gentis causa Arruntem Clusinum
ira corruptae uxoris ab Lucumone cui tutor is fuerat, praepotente
iuuene et a quo expeti poenae, nisi externa uis
quaesita esset, nequirent;
5.33.4hunc transeuntibus Alpes ducem
auctoremque Clusium oppugnandi fuisse. equidem haud
abnuerim Clusium Gallos ab Arrunte seu quo alio Clusino
adductos;
5.33.5sed eos qui oppugnauerint Clusium non fuisse
qui primi Alpes transierint satis constat. ducentis quippe
annis ante quam Clusium oppugnarent urbemque Romam
caperent, in Italiam Galli transcenderunt;
5.33.6nec cum his
primum Etruscorum sed multo ante cum iis qui inter
Appenninum Alpesque incolebant saepe exercitus Gallici
pugnauere.
5.33.7Tuscorum ante Romanum imperium late terra marique
opes patuere. mari supero inferoque quibus Italia insulae
modo cingitur, quantum potuerint nomina sunt argumento,
quod alterum Tuscum communi uocabulo gentis,
5.33.8alterum
Hadriaticum [mare] ab Hatria, Tuscorum colonia, uocauere
Italicae gentes, Graeci eadem Tyrrhenum atque Adriaticum
uocant.
5.33.9ei in utrumque mare uergentes incoluere urbibus
duodenis terras, prius cis Appenninum ad inferum mare,
postea trans Appenninum totidem, quot capita originis
erant,
5.33.10coloniis missis, quae trans Padum omnia loca,—excepto
Uenetorum angulo qui sinum circumcolunt maris,—
5.33.11usque ad Alpes tenuere. Alpinis quoque ea gentibus haud
dubie origo est, maxime Raetis, quos loca ipsa efferarunt ne
quid ex antiquo praeter sonum linguae nec eum incorruptum
retinerent.
