ch. 2
6.2.1
nec diu licuit quietis consilia erigendae ex tam graui casu
rei publicae secum agitare.
6.2.2hinc Uolsci, ueteres hostes, ad
exstinguendum nomen Romanum arma ceperant: hinc
Etruriae principum ex omnibus populis coniurationem de
bello ad fanum Uoltumnae factam mercatores adferebant.
6.2.3nouus quoque terror accesserat defectione Latinorum Hernicorumque,
qui post pugnam ad lacum Regillum factam per
annos prope centum nunquam ambigua fide in amicitia
populi Romani fuerant.
6.2.4itaque cum tanti undique terrores
circumstarent appareretque omnibus non odio solum apud
hostes sed contemptu etiam inter socios nomen Romanum
laborare,
6.2.5placuit eiusdem auspiciis defendi rem publicam
cuius reciperata esset dictatoremque dici M. Furium Camillum.
6.2.6is dictator C. Seruilium Ahalam magistrum equitum
dixit; iustitioque indicto dilectum iuniorum habuit ita ut
seniores quoque, quibus aliquid roboris superesset, in uerba
sua iuratos centuriaret.
6.2.7exercitum conscriptum armatumque trifariam diuisit:
partem unam in agro Ueiente Etruriae opposuit, alteram
ante urbem castra locare iussit;
6.2.8tribuni militum his A. Manlius,
illis quia aduersus Etruscos mittebantur L. Aemilius
praepositus; tertiam partem ipse ad Uolscos duxit nec
procul a Lanuuio—ad Mecium is locus dicitur—castra
oppugnare est adortus.
6.2.9quibus ab contemptu, quod prope
omnem deletam a Gallis Romanam iuuentutem crederent,
ad bellum profectis tantum Camillus auditus imperator
terroris intulerat ut uallo se ipsi, uallum congestis arboribus
saepirent, ne qua intrare ad munimenta hostis posset.
6.2.10quod
ubi animaduertit Camillus, ignem in obiectam saepem
coici iussit; et forte erat uis magna uenti uersa in hostem;
6.2.11itaque non aperuit solum incendio uiam sed flammis in
castra tendentibus uapore etiam ac fumo crepituque uiridis
materiae flagrantis ita consternauit hostes, ut minor moles
superantibus uallum militibus munitum in castra Uolscorum
Romanis fuerit quam transcendentibus saepem incendio absumptam
fuerat.
6.2.12fusis hostibus caesisque cum castra impetu
cepisset dictator, praedam militi dedit, quo minus speratam
minime largitore duce, eo militi gratiorem.
6.2.13persecutus deinde
fugientes cum omnem Uolscum agrum depopulatus esset,
ad deditionem Uolscos septuagesimo demum anno subegit.
6.2.14uictor ex Uolscis in Aequos transiit et ipsos bellum
molientes; exercitum eorum ad Bolas oppressit, nec castra
modo sed urbem etiam adgressus impetu primo cepit.