ch. 10
7.10.1
diu inter primores iuuenum Romanorum silentium
fuit, cum et abnuere certamen uererentur et praecipuam
sortem periculi petere nollent;
7.10.2tum T. Manlius L. filius,
qui patrem a uexatione tribunicia uindicauerat, ex statione
ad dictatorem pergit; 'iniussu tuo' inquit, 'imperator, extra
ordinem nunquam pugnauerim, non si certam uictoriam uideam:
7.10.3si tu permittis, uolo ego illi beluae ostendere, quando
adeo ferox praesultat hostium signis, me ex ea familia ortum
7.10.4quae Gallorum agmen ex rupe Tarpeia deiecit.' tum dictator
'macte uirtute' inquit 'ac pietate in patrem patriamque,
T. Manli, esto. perge et nomen Romanum inuictum iuuantibus
dis praesta.' armant inde iuuenem aequales;
7.10.5pedestre
scutum capit, Hispano cingitur gladio ad propiorem habili
pugnam. armatum adornatumque aduersus Gallum stolide
laetum et—quoniam id quoque memoria dignum antiquis
uisum est—linguam etiam ab inrisu exserentem producunt.
7.10.6recipiunt inde se ad stationem; et duo in medio armati
spectaculi magis more quam lege belli destituuntur, nequaquam
uisu ac specie aestimantibus pares.
7.10.7corpus alteri
magnitudine eximium, uersicolori ueste pictisque et auro
caelatis refulgens armis; media in altero militaris statura
modicaque in armis habilibus magis quam decoris species;
7.10.8non cantus, non exsultatio armorumque agitatio uana sed
pectus animorum iraeque tacitae plenum; omnem ferociam
in discrimen ipsum certaminis distulerat.
7.10.9ubi constitere
inter duas acies tot circa mortalium animis spe metuque
pendentibus, Gallus uelut moles superne imminens proiecto
laeua scuto in aduenientis arma hostis uanum caesim cum
ingenti sonitu ensem deiecit;
7.10.10Romanus mucrone subrecto,
cum scuto scutum imum perculisset totoque corpore interior
periculo uolneris factus insinuasset se inter corpus armaque,
uno alteroque subinde ictu uentrem atque inguina hausit et
in spatium ingens ruentem porrexit hostem.
7.10.11iacentis inde
corpus ab omni alia uexatione intactum uno torque spoliauit,
quem respersum cruore collo circumdedit suo.
7.10.12defixerat
pauor cum admiratione Gallos: Romani alacres ab statione
obuiam militi suo progressi, gratulantes laudantesque ad
dictatorem perducunt.
7.10.13inter carminum prope modo incondita
quaedam militariter ioculantes Torquati cognomen
auditum; celebratum deinde posteris etiam familiae honori
fuit.
7.10.14dictator coronam auream addidit donum mirisque
pro contione eam pugnam laudibus tulit.
