ch. 14
7.14.1
dictator quamquam rem bonam exemplo haud probabili
actam censebat tamen facturum quod milites uellent, <in>
7.14.2se recepit Tulliumque secreto quaenam haec res sit aut quo
acta more percontatur. Tullius magno opere a dictatore
petere ne se oblitum disciplinae militaris, ne sui neue imperatoriae
maiestatis crederet; multitudini concitatae, quae
ferme auctoribus similis esset, non subtraxisse se ducem ne
quis alius, quales mota creare multitudo soleret, exsisteret;
7.14.3nam se quidem nihil non arbitrio imperatoris acturum. illi
quoque tamen uidendum magno opere esse ut exercitum in
potestate haberet; differri non posse adeo concitatos animos;
ipsos sibi locum ac tempus pugnandi sumpturos, si ab imperatore
non detur.
7.14.4dum haec loquuntur, iumenta forte
pascentia extra uallum Gallo abigenti duo milites Romani
ademerunt. in eos saxa coniecta a Gallis; deinde ab
Romana statione clamor ortus ac procursum utrimque est.
7.14.5iamque haud procul iusto proelio res erat, ni celeriter diremptum
certamen per centuriones esset; adfirmata certe
eo casu Tulli apud dictatorem fides est; nec recipiente iam
dilationem re, in posterum diem edicitur acie pugnaturos.
7.14.6dictator tamen, ut qui magis animis quam uiribus fretus
ad certamen descenderet, omnia circumspicere atque agitare
coepit ut arte aliqua terrorem hostibus incuteret. sollerti
animo rem nouam excogitat, qua deinde multi nostri atque
externi imperatores, nostra quoque quidam aetate, usi sunt:
7.14.7mulis strata detrahi iubet binisque tantum centunculis relictis
agasones partim captiuis, partim aegrorum armis ornatos
imponit.
7.14.8his fere mille effectis centum admiscet equites et
nocte super castra in montes euadere ac siluis se occultare
iubet neque inde ante mouere quam ab se acceperint signum.
7.14.9ipse, ubi inluxit, in radicibus montium extendere aciem
coepit sedulo,
7.14.10ut aduersus montes consisteret hostis, instructo
uani terroris apparatu, qui quidem terror plus paene
ueris uiribus profuit. primo credere duces Gallorum non
descensuros in aequum Romanos; deinde, ubi degressos
repente uiderunt, et ipsi auidi certaminis in proelium ruunt
priusque pugna coepit quam signum ab ducibus daretur.
