ch. 34
7.34.1
ceterum hoc gaudium magna prope clade in Samnio
foedatum est. nam ab Saticula profectus Cornelius consul
exercitum incaute in saltum caua ualle peruium circaque in
7.34.2sessum ab hoste induxit nec prius quam recipi tuto signa non
poterant imminentem capiti hostem uidit.
7.34.3dum id morae
Samnitibus est quoad totum in uallem infimam demitteret
agmen, P. Decius tribunus militum conspicit unum editum
in saltu collem, imminentem hostium castris, aditu arduum
impedito agmini, expeditis haud difficilem.
7.34.4itaque consuli
territo animi 'uidesne tu' inquit, 'A. Corneli, cacumen illud
supra hostem? arx illa est spei salutisque nostrae, si eam,
quoniam caeci reliquere Samnites, impigre capimus.
7.34.5ne tu
mihi plus quam unius legionis principes hastatosque dederis;
cum quibus ubi euasero in summum, perge hinc omni liber
metu, teque et exercitum serua; neque enim moueri hostis,
subiectus nobis ad omnes ictus, sine sua pernicie poterit.
7.34.6nos deinde aut fortuna populi Romani aut nostra uirtus
7.34.7expediet.' conlaudatus ab consule accepto praesidio uadit
occultus per saltum; nec prius ab hoste est uisus quam loco
quem petebat appropinquauit.
7.34.8inde admiratione pauentibus
cunctis, cum omnium in se uertisset oculos, et spatium consuli
dedit ad subducendum agmen in aequiorem locum et
ipse in summo constitit uertice.
7.34.9Samnites dum huc illuc
signa uertunt utriusque rei amissa occasione neque insequi
consulem nisi per eandem uallem, in qua paulo ante subiectum
eum telis suis habuerant, possunt, nec erigere agmen in
captum super se ab Decio tumulum;
7.34.10sed cum ira in hos
magis, qui fortunam gerendae rei eripuerant, tum propinquitas
loci atque ipsa paucitas incitat;
7.34.11et nunc circumdare
undique collem armatis uolunt, ut a consule Decium intercludant,
nunc uiam patefacere, ut degressos in uallem
adoriantur. incertos quid agerent nox oppressit.
7.34.12Decium primum spes tenuit cum subeuntibus in aduersum
collem ex superiore loco se pugnaturum; deinde admiratio
incessit quod nec pugnam inirent nec, si ab eo consilio
iniquitate loci deterrentur, opere se ualloque circumdarent.
7.34.13tum centurionibus ad se uocatis: 'quaenam illa inscitia
belli ac pigritia est? aut quonam modo isti ex Sidicinis
Campanisque uictoriam pepererunt? huc atque illuc signa
moueri ac modo in unum conferri modo educi uidetis; opus
quidem incipit nemo, cum iam circumdati uallo potuerimus
esse.
7.34.14tum uero nos similes istorum simus, si diutius hic
moremur quam commodum sit. agitedum ite mecum ut,
dum lucis aliquid superest, quibus locis praesidia ponant, qua
pateat hinc exitus,
7.34.15exploremus.' haec omnia sagulo gregali
amictus centurionibus item manipularium militum habitu
ductis? ne ducem circumire hostes notarent, perlustrauit.
