quartus e magnis europae sinus ab hellesponto incipiens maeotis ostio finitur. sed totius ponti forma breviter conplectenda est, ut facilius partes noscantur. vastum mare, praeiacens asiae et ab europa porrecto cherronesi litore expulsum, angusto meatu inrumpit in terras, vii stadiorum, ut dictum est, intervallo europam auferens asiae. primas angustias hellespontum vocant; hac xerxes persarum rex constrato in navibus ponte duxit exercitum. porrigitur deinde tenuis euripus lxxxvi spatio ad priapum urbem asiae, qua magnus alexander transcendit. inde exspatiatur aequor rursusque in artum coit. laxitas propontis appellatur, angustiae thracius bosporus, latitudine quingentorum passuum, qua darius pater xerxis copias ponte transvexit. tota ab hellesponto longitudo ccxxxix. dein vastum mare pontus euxinus, qui quondam axenus, longe refugientes occupat terras magnoque litorum flexu retro curvatus in cornua ab iis utrimque porrigitur, ut sit plane arcus scythici forma. medio flexu iungitur ostio maeotii lacus. cimmerius bosporus id os vocatur, ii quingentorum passuum latitudine. at inter duos bosporos thracium et cimmerium derecto cursu, ut
-- --
auctor est polybius, d intersunt. circuitus vero totius ponti viciens semel l,
ut auctor est Varro et fere veteres. nepos cornelius cccl adicit, artemidorus vicies novies decem novem milia facit, agrippa xxv xl, mucianus xxiiii xxv. simili modo de europae latere mensuram alii xiiii lxxviiii determinavere, alii xi30.
M. Varro ad hunc modum metitur: ab ostio ponti apolloniam clxxxvii d p., callatim tantundem, ad ostium histri cxxv, ad borysthenem ccl, cherronesum heracleotarum oppidum ccclxxv p., ad panticapaeum, quod aliqui bosporum vocant, extremum in europae ora, ccxii d, quae summa efficit xiii xxxvii d. agrippa a byzantio ad flumen histrum dlx, inde panticapaeum dcxxxviii. lacus ipse maeotis, tanain amnem ex ripaeis montibus defluentem accipiens, novissimum inter europam asiamque finem, xiiii vi circuitu patere traditur, ab aliis xi xxv.
-- --
ab ostio eius ad tanais ostium derecto cursu cclxxv esse constat. accolae sinus eius in mentione thraciae dicti sunt histropolin usque. inde ostia histri.