-- --
et permulta dicebat et erat de hac una re unius diei
disputatio. mihi autem non idem faciundum puto sed
ipsa capita dicenda. Et primum quidem hoc reprehendendum, quod captiosissimo genere interrogationis utuntur, quod genus minime in philosophia probari solet, quom aliquid minutatim et gradatim additur
aut demitur: soritas hoc vocant, qui [Note] acervum efficiunt
uno addito grano, vitiosum sane et captiosum genus.
sic enim ascenditis: 'si tale visum obiectum est a
deo dormienti ut probabile sit, cur non etiam ut valde
veri simile; cur deinde non ut difficiliter a vero internoscatur, deinde ut ne internoscatur quidem, postremo
ut nihil inter hoc et illud intersit.' huc si perveneris
me tibi primum quidque concedente, meum vitium
fuerit, sin ipse tua sponte processeris, tuum.
50quis enim
tibi dederit aut omnia deum posse aut ita facturum
esse si possit? quo modo autem sumis ut si quid
cui simile esse possit; sequatur ut etiam difficiliter
internosci possit, deinde ut ne internosci quidem,
postremo ut eadem sit? [Note] [Note] et [Note] si lupi canibus similes,
eosdem [Note] dices ad extremum? et quidem honestis similia sunt quaedam non honesta et bonis non bona et
artificiosis minime artificiosa: quid dubitamus igitur
adfirmare nihil inter haec interesse? Ne repugnantia
quidem videmus? nihil est enim quod e [Note] suo genere
in aliud genus transferri possit; at [Note] si efficeretur ut
inter visa differentium generum nihil interesset, reperirentur quae et in suo genere essent et in alieno;
51quod fieri qui potest? Omnium deinde inanium visorum una depulsio est, sive illa cogitatione informantur, quod fieri solere concedimus, sive in quiete sive
per vinum sive per insaniam. nam ab omnibus eiusdem modi visis perspicuitatem, quam mordicus tenere
debemus, abesse dicemus. [Note] quis enim, cum sibi fingit
aliquid et cogitatione depingit, non simul ac se ipse
commovit atque ad se revocavit sentit quid intersit
inter perspicua et inania? eadem ratio est somniorum.
num censes Ennium, cum in hortis cum Ser. Galba
vicino suo ambulavisset, dixisse 'visus sum mihi cum
Galba ambulare'? [Note] at cum somniavit ita narravit 'visus
Homerus adesse poeta', [Note] idemque in Epicharmo 'nam
videbar somniare med ego [Note] esse mortuum'. itaque simul
ut experrecti sumus visa illa contemnimus neque ita
habemus ut ea quae in foro gessimus.
ch. 17
52'At enim dum
videntur, eadem est in somnis species eorum quae [Note]
vigilantes videmus.' Primum interest, sed id omittamus; illud enim dicimus, non eandem esse vim
neque integritatem dormientium et vigilantium nec
mente nec sensu. ne vinulenti quidem quae faciunt
eadem adprobatione faciunt qua sobrii: dubitant haesitant revocant se interdum iisque quae videntur inbecillius adsentiuntur, cumque edormierunt [Note] illa visa
quam levia fuerint intellegunt. quod idem contingit
insanis, ut et incipientes furere sentiant et dicant aliquid quod non sit id videri sibi, et cum relaxentur
sentiant atque illa dicant Alcmeonis 'sed mihi neutiquam cor consentit cum oculorum aspectu'. [Note]
53'At enim
ipse [Note] sapiens sustinet se in furore ne adprobet falsa
pro veris.' Et alias quidem saepe, si aut in sensibus
ipsius est aliqua forte gravitas aut tarditas, aut obscuriora sunt quae videntur, aut a perspiciendo temporis brevitate excluditur. Quamquam totum hoc, sapientem aliquando sustinere adsensionem, contra vos
est. si enim inter visa <** nihil interesset>, [Note] aut semper
