-- --
vide ne inpudenter etiam postules non solum adroganter, praesertim cum ista tua mihi ne probabilia
quidem videantur. nec enim divinationem quam probatis ullam esse arbitror, fatumque illud esse [Note] quo
omnia contineri dicitis contemno; ne exaedificatum
quidem hunc mundum divino consilio existimo. Atque [Note]
haud scio an ita sit;
ch. 41sed cur rapior in invidiam?
licetne per vos nescire quod nescio, an Stoicis ipsis
inter se disceptare, cum is non [Note] licebit? Zenoni et
reliquis fere Stoicis aether videtur summus deus, mente
praeditus qua omnia regantur; Cleanthes, qui quasi
maiorum est gentium Stoicus, Zenonis auditor, solem
dominari et rerum potiri putat: ita cogimur dissensione sapientium dominum nostrum ignorare, quippe
qui nesciamus soli an aetheri serviamus. Solis autem
magnitudinem (ipse enim hic radiatus me intueri videtur admonens ut crebro faciam mentionem sui) —
vos ergo huius magnitudinem quasi decempeda permensi refertis; ego me, quasi malis architectis, [Note] mensurae vestrae nego credere: [Note] dubium est uter nostrum
sit, leviter ut dicam, verecundior? [Note]
127Nec tamen istas
quaestiones physicorum exterminandas puto. est enim
animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio contemplatioque naturae: erigimur, altiores [Note] fieri videmur, humana despicimus [Note] cogitantesque supera atque caelestia haec nostra ut exigua
et minima contemnimus. indagatio ipsa rerum cum
maximarum tum etiam occultissimarum habet oblectationem; si vero aliquid occurrit [Note] quod veri simile videatur, humanissima [Note] conpletur animus voluptate.
quaeret igitur haec et vester sapiens et hic noster.
128sed
vester ut adsentiatur credat adfirmet, noster ut vereatur temere opinari praeclareque agi secum putet si in
eius modi rebus veri simile quod sit invenerit.
Veniamus nunc ad bonorum malorumque notionem;
et [Note] paulum ante dicendum est. Non mihi videntur
considerare cum [Note] physici [Note] ista [Note] valde adfirmant earum
etiam rerum auctoritatem si [Note] quae inlustriores videantur amittere. non enim magis adsentiuntur nec adprobant [Note] lucere nunc quam [Note] cum cornix cecinerit tum
aliquid eam aut iubere aut vetare, nec magis adfirmabunt signum illud si erunt mensi sex pedum esse,
quam solem, quem metiri [Note] non possunt, plus quam
duodeviginti partibus maiorem esse quam terram. ex [Note]
quo illa conclusio nascitur: 'si sol quantus sit percipi non potest; qui ceteras res eodem modo <quo> [Note]
magnitudinem solis adprobat is eas res non percipit;
magnitudo autem solis percipi non potest; qui igitur
id adprobat quasi percipiat, nullam rem percipit'. respondebunt [Note] posse percipi quantus sol sit: non repugnabo, dum modo eodem pacto cetera percipi conprehendique dicant. nec enim possunt dicere aliud
alio magis minusve conprendi, quoniam omnium rerum una est definitio conprehendendi.
ch. 42
129Sed quod coeperam: quid habemus in rebus bonis et malis explorati? [Note] nempe fines constituendi sunt ad quos et
bonorum et malorum summa referatur. qua de re
est igitur inter summos viros maior dissensio? Et
omitto illa quae relicta iam videntur, Erillum qui in
cognitione et scientia summum bonum ponit; qui cum
